Uitspraak Raad van State inzake bestemmingsplan baggerberging

Zaaknummer:               200404611/1

Publicatie datum:          woensdag 20 april 2005

Tegen:              het college van gedeputeerde staten van Utrecht

Proceduresoort:           Eerste aanleg - meervoudig

Rechtsgebied:   Kamer 1 - RO - Utrecht 200404611/1.

Datum uitspraak: 20 april 2005.

AFDELING BESTUURSRECHTSPRAAK

Amersfoort, 22 februari 2005

Aan de Voorzitter van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State

Hoogedelgestreng College,

Hiermee stellen wij, Bewoners Vereniging Vathorst (BVV) en SGLA gezamenlijk beroep in tegen het besluit van Gedeputeerde Staten van Utrecht (GS) van 30 december 2004, nummer 2004WEM005562i. Ons beroep richt zich tegen het besluit van GS om de milieuvergunning voor onder andere de aanleg en exploitatie van een baggerberging door Smink Afvalverwerking BV aan de Lindeboomseweg 15 te Hoogland, goed te keuren. Eerst willen wij van de gelegenheid gebruik maken om onze visie op vestiging van een baggerberging naar voren te brengen:

Overwegingen

1. Een geconcentreerde afvalverwerkende industrie direct naast de woonwijk Vathorst heeft géén maatschappelijke draagkracht. Dit is door zowel de gemeente
alsook de provincie onderkend, immers beide overheden hebben toegezegd te zullen zoeken naar alternatieven.

2. De locatie naast Vathorst (Zevenhuizen klinkt alsof dit veel verder van de wijk ligt…) is een aangewezen locatie, op grond van argumenten die geen rekening
houden met de definitieve situatie: een grote Vinex-locatie op steenworp afstand van een afvalverwerker. In de aanvullende “MER Baggerberging Utrecht” staat
Zevenhuizen niet op nummer 1. Want het criterium woon- en leefmilieu scoorde aanzienlijk slechter dan bij andere locaties. Hier wordt in de huidige procedure
volledig aan voorbij gegaan.

3. Voor ons telt zwaar, dat het huidige proces ondemocratisch plaatsvindt. De gemeente Amersfoort schijnt telkenmale te verkeren in een patstelling, waarbij
elke stap die genomen wordt, een stap richting de realisatie van een baggerdepot is. De aanwijzing door de provincie Utrecht en het dientengevolge onder zware
druk bestemmen door de gemeente Amersfoort wordt door Bewoners Vereniging Vathorst als onbetrouwbaar openbaar bestuur beschouwd. Zeker gezien het feit,
dat zowel de gemeente Amersfoort als de Provincie Utrecht de kiezer voor ogen houdt, dat gezocht wordt naar alternatieven.

Beroep
Het bezwaar van Bewoners Vereniging Vathorst en SGLA heeft betrekking op de volgende punten, die hierna nader uiteen gezet worden:
• Nut en noodzaak van een baggerspeciedepot op de bewuste locatie,
• Geurhinder ten gevolge van transport in de nabijheid van bebouwing in Vathorst.

Nut en noodzaak
De provincie geeft in haar reactie op de inspraak door diverse partijen aan, dat indien nut en noodzaak van een baggerspeciedepot in Zevenhuizen niet meer bewezen zijn, dit de feitelijke toekenning van een WM-vergunning niet in de weg staat. De WM-vergunning is echter gebaseerd op een MER waarin juist nut en noodzaak en het zelfvoorzieningsprincipe van de Provincie Utrecht als belangrijkste peiler voor de aanleg van een baggerspeciedepot zijn gaan gelden. Dit is vooral zwaar ingezet, vanwege het feit, dat direct naast de inrichting een Vinexlocatie gepland stond en de locatie dientengevolge niet als eerste en beste locatie in de MER beschreven stond. Nu het zelfvoorzieningsprincipe voor Utrecht is komen te vervallen en de firma Smink zich kan richten op de markt buiten Utrecht is het denkbaar, dat uit louter commercieel oogpunt een depot wordt aangelegd en geëxploiteerd. Het is zelfs niet geheel ondenkbaar, dat er helemaal geen Utrechts slib meer gestort gaat worden bij Smink. Dit wordt ook door de Provincie beaamd. Dit is ons inziens geheel in strijd met de eerdere procedures, opgestelde rapporten en vooral de MER. De grondslagen voor de WM-vergunning zijn hiermee volledig ongegrond, want in WM-vergunning baseert men zich nog op oude
gegevens en verouderde wet- en regelgeving.

Transport en geurhinder
Tijdens een inspraakavond ten behoeve van de besluitvorming rond de WM-vergunning heeft BVV gevraagd om meer duidelijkheid te verschaffen over de transporten naar de inrichting. Volgens de rapporten is geurhinder van een baggerdepot minimaal omdat bagger onder water wordt opgeslagen. De meeste geurhinder ontstaat echter door het rottingsproces tijdens het transport (dit wordt ook in het besluit uitgelegd). Het transport naar de inrichting nadert de wijk Vathorst op ca. 150 meter. Het is denkbaar, dat bewoners in dat deel van de wijk last zullen ondervinden van geurhinder. De Provincie zegde toe om uit te zoeken welke maatregelen getroffen zullen worden. Teleurstellend is het dan ook te vernemen, dat de Provincie van mening is, dat het hier geen milieubelang betreft, dat op grond van de wet milieubeheer meegewogen kan worden. Waar moeten bewoners dan aankloppen, als hierdoor overlast ontstaat? Het antwoord van de Provincie
is wellicht procedureel gezien juist, maar men had de vraag minstens serieus kunnen nemen, door aan te geven waarom er van overlast weinig sprake zou kunnen zijn. Wij zijn van mening, dat door toestemming te verlenen aan Smink voor de exploitatie van een baggerspeciedepot direct naast een woonwijk, de provincie minstens de verantwoordelijk moet kunnen opbrengen om direct gerelateerde problematiek tot het minimum te beperken.

Geacht College, naar aanleiding van het bovenstaande verzoeken wij u het besluit van GS tot gedeeltelijke goedkeuring de WM-vergunning aan Smink Afvalverwerking BV te vernietigen met een veroordeling voor de Provincie Utrecht om de gemaakte kosten voor deze procedure te voldoen.

Hoogachtend,

Bewoners Vereniging Vathorst, namens het bestuur, A.J. Krikke, Voorzitter

SGLA, namens het bestuur, Roelie Norp, vice-voorzitter.

Pleitnota zitting Raad van State 21 december 2004, inzake bestemmingsplan baggerberging

Fijn dat wij de gelegenheid krijgen om voor een onafhankelijk orgaan uiteen te mogen zetten, waarom wij van mening zijn, dat dit bestemmingsplan niet rechtsgeldig verklaard dient te worden. Het bestemmingsplan is tot stand gekomen met gebruikmaking van een aanwijzingsbevoegdheid door de provincie. De provincie heeft criteria opgesteld die afwijken van datgene wat op grond van jarenlang overleg verwacht mocht worden. Naast opdracht verlener en is de provincie ook verantwoordelijk voor de milieuvergunning. Wij vinden dat dit bestemmingsplan niet rechtsgeldig verklaard dient te worden op meerdere gronden. Dit bestemmingsplan is te globaal, het bestemmingsplan geeft geen eindbeeld en alle mogelijkheden die dit bestemmingsplan biedt zijn onvoldoende onderzocht. Daarnaast is van belang dat de motivatie die aangevoerd is om tot een aanwijzing te komen niet meer actueel was toen de aanwijzing werd gegeven.

Aan: Provincie Utrecht,

t.a.v. de Centrale Procedure Kamer,

Amersfoort, 10 november 2004

Onderwerp: Bedenkingen tegen Ontwerpbesluit vergunning wet Milieubeheer Smink Afvalverwerking BV te Hoogland

Geacht college,

De vereniging Samenwerkende Groeperingen Leefbaar Amersfoort (SGLA) kan zich niet vinden in het ontwerpbesluit voor de vergunningverlening aan de firma Smink Afvalverwerkingsbedrijf te Hoogland. Bij dit ontwerpbesluit (vergunningverlening) gaan wij alleen in op zaken die betrekking hebben op de baggerstort, omdat dit nieuw is in dit ontwerpbesluit en een relatie heeft met het door ons ingestelde beroep bij de Raad van State inzake de gedeeltelijke goedkeuring van het bestemmingsplan “Baggerspeciedepot Zevenhuizen 2003” Ons beroep richt zich tegen het aanwijzingsbesluit en de door de provincie Utrecht opgelegde bestemmingsplancriteria en de nut- en noodzaakdiscussie c.q. zoektocht naar alternatieven.

Nut en noodzaak

De procedure die een baggerstort mogelijk moet maken is gebaseerd op het provinciaal zelfvoorzieningsprincipe zoals dat tot mei 2002 verplicht was. Op basis van dit principe is de Tweede partiele Herziening van het Streekplan tot stand gekomen en dit heeft de provincie aangewend om tot een aanwijzing te kunnen komen. Deze regeling is zoals opgemerkt sinds mei 2002 niet meer van kracht.

Uit het MMG-Advies, april 2004 “Eindrapport Marktverkenning Alternatieven Baggerberging Zevenhuizen Fase I” (MMG-rapport) opgesteld in opdracht van provincie en gemeente, blijkt dat de ‘nut en noodzaak’ discussie door het verlaten van het provinciaal zelfvoorzieningsprincipe in een ander daglicht is komen te staan. De provinciale baggerproblematiek is daarmee van een andere orde geworden, dan de provincie ons zelfs nu nog wil doen geloven. Uit het rapport blijkt duidelijk dat er een vorm van marktwerking mogelijk is geworden, die voor die tijd op die manier niet bestond.. Verder blijkt uit het rapport dat de benodigde stortcapaciteit naar beneden dient te worden bijgesteld. Wat in dit kader ook naar voren komt is dat baggeraanbieders een voorkeur hebben voor aanvoer over water i.p.v. per as. Uit het MMG-rapport blijkt dat provinciale baggeraanbieders zich zelfs nog niet willen uitspreken  waar en wanneer zij hun baggerspecie gaan aanbieden en zich hier heel terughoudend opstellen. Dit MMG-rapport en de discussie mede als gevolg van het laten vervallen van de provinciale zelfvoorziening is niet terug te vinden in de toelichting op dit ontwerp-besluit. De provincie hanteert nog steeds de eerder door haar genoemde stortcapaciteit van 7 miljoen, waarvoor zij een oplossing moet zoeken, ook als het gaat om samenwerking met het Rijk. Hoewel het rapport mede door de provincie is gevraagd, doet zij dus niets met de uitkomsten ervan.

In de toelichting op het ontwerpbesluit van de ontwerpvergunning staat dat in het MER de informatie over het baggeraanbod nog altijd geldig is. De provincie zegt daar niet bij, dat de MER van sept 2003 is. Het MMG-rapport is van april 2004. Wat zij schrijft is correct, maar onvolledig. De provincie ontkent hiermee het MMG-rapport en daarmee dat het beeld t.a.v. de baggercapaciteit genuanceerder is dan de provincie aangeeft in de toelichting bij deze ontwerpbeschikking. De enige verwijzing in het ontwerpbesluit naar de consequentie van het wegvallen van de provinciale grenzen is het feit dat de provincie opmerkt en regelt in de vergunning dat in principe ook baggerspecie van buiten de provincie Utrecht verwerkt kan worden. Mocht er dus minder provinciaal bagger komen, hetgeen het MMG-rapport niet uitsluit dan kunnen ook anderen van buiten de provincie hier bij Smink storten. Het storten van 2 miljoen m3 bagger lijkt hiermee in ieder geval gered!

De provincie zegt een probleem van 7 miljoen m3 bagger te hebben, terwijl dit probleem op die manier niet meer gedefinieerd mag worden. Daarbij komt dat de provincie baggeraanbieders uit de eigen provincie niet kan verplichten bij Smink te storten. Dus wiens probleem wordt met deze vergunningverlening nu feitelijk opgelost?

Zoeken naar alternatieve verwerking

Het is natuurlijk heel frustrerend dat de provincie regelmatig zegt te willen zoeken naar alternatieven, maar en in het belang hiervan niet eens de baggercapaciteit naar beneden wil bijstellen. Nog frustrerender is dat in het ontwerpbesluit ook rekening wordt gehouden met stort van buiten de provincie (toegestaan als … enz. Waarom worden in het kader van de zoektocht naar alternatieven deze aspecten niet meegenomen?

De provincie zet de deur naar derden wijd open, terwijl de provincie toch nadrukkelijk heeft gezegd, dat als er een oplossing was voor 7 miljoen m3 de locatie Zevenhuizen niet nodig was. Een deel van deze 7 miljoen mag gestort worden in Rijksdepots. Wat overblijft moet in Zevenhuizen gestort worden. De overblijvende capaciteit naar beneden bijstellen en hierover de discussie aangaan is helaas uitgebleven. Voor wie het depot nu werkelijk aangelegd gaat worden, wordt niet duidelijk gemaakt. De haast waarmee de hele procedure is omgeven om een baggerstort nabij een woonwijk te realiseren, terwijl ook het belang van het zoeken naar alternatieven wordt gepredikt staat haaks op elkaar. Het kunnen benutten van dit baggerspecie depot wordt beter en met meer verve uitgewerkt dan het zichtbaar maken van het zoeken naar alternatieven. De provincie lijkt vergeten, dat haar inzet vooral is voortgekomen uit haar toentertijd wettelijke provinciale taakstelling. Met deze verandering komt een heel scenario dat de provincie heeft opgebouwd over het nut, maar vooral de noodzaak voor de aanleg van Zevenhuizen ter discussie te staan, alleen voert de provincie deze discussie niet. De provincie probeert goede sier te maken door standaard te melden dat zij (mee)zoekt naar alternatieve verwerking en bezweert ons en anderen dat zij hiermee doorgaat totdat beslissingen onherroepelijk zijn geworden. Het enige dat wij hiervan merken, is dat niet verzuimd wordt deze zin in alle stukken te herhalen. Wat wij zien is dat de provincie reuze veel tijd en energie steekt in het zetten van stappen die leiden tot het realiseren van een baggerstort in Zevenhuizen. Dergelijke zichtbaarheden worden niet zichtbaar gemaakt als het om het zoeken of naar en van alternatieven gaat. Zelfs het MMG-rapport is geen reden om zich terughoudender op te stellen. De zoektocht naar alternatieven lijkt vooral te zitten in het opstellen van verschillende inrichtingsplannen van een baggerstort.

Met verwijzing naar het MMG-rapport en hangende ons beroep bij de Raad van State vinden wij het nu verlenen van een milieuvergunning veel te voorbarig en frustreert een werkelijke zoektocht naar alternatieven.

Inrichting

In de vergunning wordt gekozen voor de inrichting van de zogenaamde voorkeursvariant (VA) en niet voor de MMA (het meest milieuvriendelijke alternatief). Gesteld wordt dat ook de voorkeursvariant aan de gestelde milieunormen kan voldoen. Bij de Voorkeursvariant is de ruimtelijke ordening in relatie tot Vathorst als belangrijk punt meegenomen. Op zich sympathiek dat ook dit aspect aandacht krijgt, alleen bij een dergelijk grootschalige ontwikkeling dient het milieu, dat toch al onder druk staat, het zwaarst te wegen.

Wij betreuren het verder in hoge mate dat er over deze inrichtingskeuze die voor Amersfoort van groot belang is geen open debat in de raad heeft plaatsgevonden.

Inrichtingskeuze SGLA

Voor wat betreft de inrichtingskeuzes kan de SGLA kort zijn. Wij vinden dat er in dit geval maar één keus is en dat is te kiezen voor het Meest Milieuvriendelijke Alternatief. Onze weerstand tegen de komst van de bagger is gebaseerd op de milieubelasting in het algemeen en die naar de wijk Vathorst in het bijzonder

Meest Milieuvriendelijke Alternatief

Het feit dat op verschillende milieuhygiënische aspecten dit alternatief beter scoort, is gezien de omvang van de milieuproblematiek die hier aan de orde is, voor ons doorslaggevend. Hiervoor dient gekozen te worden.

Voorkeursalternatief (VA)

Het punt dat deze variant meer capaciteit heeft en dit als pre gezien wordt, is vooral een economisch aspect. Een goede landschappelijke inpassing is ook van belang. Maar wat opvalt in dit alternatief, is dat er uiteraard wel voldaan wordt aan de gestelde milieueisen, maar deze nergens in de vergelijking op zelfs maar een onderdeel gunstiger afsteken. Zoals bij deze variant gezegd wordt, dat uiteraard aan de milieu normen voldaan zal worden, geldt evenzeer de landschappelijke inpassing. Die vindt trouwens pas plaats na ca 10 jaar. De discussie die ooit gevoerd is over de landschappelijke inpassing van de afvalberg is door een vergroting hiervan volledig achterhaald, m.a.w. wij vinden niet dat dat aspect doorslaggevend mag zijn, want ook voor dat onderdeel geldt dat er over ca 10 jaar een afwerkingsplan moet worden ingediend.

De SGLA vindt dat gekozen had dienen te worden voor het Meest Milieuvriendelijke Alternatief en niet voor het Voorkeursalternatief.

Vergunningsduur

De vergunning wordt voor 10 jaar verleend. Dit sluit aan bij de termijn die is genoemd voor de provinciale baggerproblematiek. Wij zijn van mening dat waar sprake zou zijn van een dergelijke nut en noodzaak er geen twijfel hoeft te bestaan, dat deze stort over tien jaar vol is. Wij kunnen ons daarom niet vinden in voorschrift 16.6 dat geen eindtermijn opneemt, maar alleen maar spreekt over “als de put vol” is. Wij vinden dat als de stort er komt er een eind tijd in de vergunning moet worden opgenomen voor wat betreft de eindafwerking. Nu beperkt voorschrift 16.6 zich tot het maken van een eindafwerkingsplan dat uiterlijk een jaar voordat het depot vol is moet worden ingediend. Dat is een heel rekbaar gegeven. Wij zijn van mening dat gesteld kan worden dat uiterlijk na 9 jaar of zoveel eerder er een eindafwerkingsplan ter goedkeuring aan Gedeputeerde Staten moet worden voorgelegd en dat na 10 jaar de stort gesloten wordt.

Ten slotte

- Wij verzoeken u bij de zoektocht naar alternatieven tenminste de nut en noodzaak discussie n.a.v het MMG-rapport openlijk met de gemeenteraad te voeren.

- Wij zijn van mening dat het MMG-rapport onvoldoende plaats heeft gekregen in het ontwerp-besluit.

- Wij vinden vanuit de zorg om het milieu dat gekozen dient te worden voor het MMA

- Het door GUS ingediende bezwaar dient hier als herhaald en ingevoegd te worden beschouwd.

- Wij verzoeken u voorlopig van vergunningverlening af te zien, zeker zolang het bestemmingsplan “Baggerspeciedepot Zevenhuizen 2003” nog niet onherroepelijk  geworden is.

Namens de Samenwerkende Groeperingen Leefbaar Amersfoort (SGLA)

P.L. de Langen, voorzitter

R. Norp-Kruiderink, vice-voorzitter