Ruimtelijke planvorming lange termijn

Bedenkingen tegen het ontwerp Streekplan 2005-2015: Het Streekplan hinkt op twee gedachten! 11 februari 2004

 

Onze reactie richt zich tegen de volgende onderdelen van het ontwerp Streekplan:

1. Onduidelijke definities met betrekking tot de indeling in landelijke gebieden

2. Bezwaren tegen de indeling van bepaalde gebieden

3. Bezwaar tegen onduidelijke definitie landgoederen

4. Bezwaren tegen onderdelen Plankaart Ontwerp Streekplan Utrecht

5. Bezwaar tegen het hoge aantal nieuwe woningen

6. Bezwaar tegen Baggerberging in Zevenhuizen

7. Opname van Industrieel erfgoed in het Streekplan

8. Windenergie

9. Aandacht voor leefbaarheid in relatie tot kinderen

 

Ad 1. Onduidelijke definities met betrekking tot de indeling in landelijke gebieden

De SGLA heeft op zich zelf waardering voor de poging van de provincie om een indeling te maken van gebieden om daarmee gebieden een bepaalde status te geven. Helaas is dat niet echt gelukt. Enerzijds lijkt de provincie de natuur te willen behouden, anderzijds lijkt de provincie iedereen te vriend te willen houden en in alle gebieden van alles mogelijk te maken. Het Streekplan hinkt op twee gedachten!

Een voorbeeld: de indeling in het Streekplan is:

Landelijk gebied 1: hoofdfunctie stedelijke uitloopgebied:

Omschrijving: landelijk gebied aansluitend aan stedelijk gebied met een stedelijke invloed door een afwisseling van (dag)recreatieterreinen, recreatief groen, fiets- en wandelpaden, omvangrijke sportcomplexen, maneges, volkstuincomplexen, agrarisch gebruik, incidenteel tuinbouw en kleine natuurgebieden ecologisch verbindingszones. O.a. mag hier golfcomplexen, nieuwe landgoederen (volgens de definitie van het Streekplan gaat het om landgoederen van 10 ha) met intensief recreatief medegebruik.

Landelijk gebied 3: verweving van functies, afwisselend landschappelijk waardevol gebied met verweving van landbouw, natuur, dag –en verblijfrecreatie en bestaande zeer extensieve woonmilieus. Hier kan ook sprake zijn van rood voor groen (!), zoekgebied nieuwe landgoederen. Nieuw vestiging van dag en verblijfrecreatie is mogelijk. Hieruit blijkt dat in zowel landelijk gebied 1 als 3 van alles mogelijk is. Hiermee lijkt de provincie vooral gemeenten veel vrijheid te willen geven, maar worden door deze definitie, de gebieden in feite vogelvrij verklaard. De rechtszekerheid die een Streekplan ook behoort te geven is ver te zoeken.

De SGLA verzoekt de provincie om de definities aan te scherpen met een logische opvolging. Hierbij dient dan per indeling duidelijk te worden, wat men met een bepaald gebied c.q. indeling beoogt Welk soort recreatie (intensief of extensief), in welk gebied de natuur voorrang heeft en in welk gebied de mens. Waar mag wel gebouwd worden en waar niet. Als er gebouwd mag worden, dan aangeven onder welke voorwaarden en hoeveel. Kortom de SGLA heeft behoefte aan duidelijkheid, doelmatigheid en rechtszekerheid. Dat is van belang voor een voorwaarden scheppende én controlerende overheid! Niet van alles wat, maar de grenzen duidelijk stellen.

Ad 2 Bezwaren tegen de indeling van bepaalde gebieden

De SGLA heeft bezwaar tegen de indeling van bepaalde gebieden in en om Amersfoort, zoals ze nu zijn ingedeeld. Dit heeft te maken met de onduidelijke definities, waardoor de gemeente vrij spel krijgt in bijna alle groene gebieden. Daarnaast heeft de SGLA een duidelijke opvatting over de invulling van de betreffende gebieden. Aangezien binnen de definities van het Streekplan vooralsnog geen rechtszekerheid is te ontlenen, verzoekt de SGLA de provincie om onderstaande gebieden in het Streekplan op te nemen met onderstaande beschrijvingen. Hierbij is als bron o.a. gebruik gemaakt van de nota “Milieukwaliteit Niet Verstedelijkte gebieden Amersfoort ” (februari 1998) van bureau Nieuwland Advies en “Amersfoort STEK “ van Bureau Waardenburg BV (mei 2001).

Hoogland West/Eempolders:

1. Zeldert, als uitgangspunt een grote landschappelijke, cultuurhistorische en natuurwaarde behouden en versterken. Dit gebied heeft een grote samenhang met de hierna genoemde gebieden.

2. Weerhorst, Coelhorst, maakt deel uit van Provinciale Ecologische Hoofdstructuur en dient als natuurgebied verder te worden ontwikkeld. Het is een cultuurhistorisch, landschappelijk en voor natuur bijzonder locatie. Hier dient geen intensieve recreatie te worden bedreven.

3. Hoogland West, is geen onderdeel van de provinciale EHS, maar geeft hieraan wel ondersteuning. Hoogland West is een integraal onderdeel van het dekzand- en Eemvalleilandschap met cultuurhistorische waarden, en dient het belang van Coelhorst, Weerhorst en Zeldert.

In deze gebieden past geen nieuwe bebouwing, geen nieuwe landgoederen, een bescheiden recreatief gebruik en zeker geen golfbaan. Recreatief fietsen en wandelen, passen echter wel, waarbij de ecologische waarden bepalend moeten zijn voor de aanleg hiervan.De huidige indeling in het Streekplan geeft hiervoor te weinig garanties. In ieder geval zou Coelhorst/ Weerhorst in landelijk gebied 4 thuishoren.

Park Schothorst, Waterwingebied Liendert

Ten onrechte zijn deze gebieden geheel binnen de rode contour geplaatst. Het is een groot gebied en qua kwaliteit vergelijkbaar met Soestereng, dat buiten de rode contour is gehouden. Recreatieve waarde is groot en intensiever.Door deze gebieden buiten de rode contour te houden zijn de kenmerkende waarden beter beschermd.

Vathorst Noord

De indeling in stedelijk gebied vinden wij onbegrijpelijk als tegelijkertijd de provincie hier 150 ha recreatief groen wenst te realiseren. De rode contour hieromheen zou dus dienen te vervallen (de rode contour heeft dan als grens De Laak), en een indeling in landelijk gebied 1 kunnen wij begrijpen. Het gebied is bedoeld voor recreërende bewoners van Vathorst en dient ook als buffer tussen Vathorst en de Arkemheen polder. Hier past geen grootschalige bebouwing c.q. verstedelijking.

Groengordel rond Hooglanderveen

De Groene Zoom is een “buffer ” tussen het Dorp Hooglanderveen en de verstedelijking van Vathorst. De Groene Zoom is minimaal 40 hectare groot waarvan 10 hectare bebouwd kan worden naar dorpsmodel en minimaal 30 hectare onbebouwd zal blijven. Belangrijk is dat in ieder geval de bestaande bosschages als Het Sterrebos en het Bosplantsoen aan de Veldbeemd als zodanig behouden blijven, c.q. versterkt worden. Nadere invulling binnen de bestemmingsplannen.

Wieken II (Bloeidal)

Het gebied heeft een belangrijke functie voor (water)natuur en landschappelijke waarden van het beekdal. De huidige invulling conform het bestemmingsplan Wieken Vinkenhoef dient te worden gehandhaafd.

Stoutenburg Noord

De beeklopen zijn onderdeel van de EHS als verbinding voor natuur. De landgoederen zijn kerngebied voor de natuur. We zijn blij dat de rode contour hier niet omheen is gelegd.

Heiligerbergerbeekdal, Park Randenbroek

De provincie wil voorrang geven aan het versterken van groen in en om de stad. Helaas missen wij dit uitgangspunt voor dit gebied. Door het geheel op te nemen binnen de rode contour dreigt hiervoor een verstedelijking. Terwijl bij uitplaatsen van het Elizabeth ziekenhuis zich hier een unieke kans voor doet om een grootschalige investering te doen in het herstellen van oude natuurwaarden. Wij wijzen hier op het uitgewerkte plan van de Stichting Heiligerbergerbeekdal, Stichting Nieuw Knal Groen Leusden en Stichting Het Utrechts Landschap.

Enerzijds versterken ecologische waarden en anderzijds recreatie maken van dit gebied een groene long voor Amersfoort.

Nimmerdor

De rode contour dient gehandhaafd te blijven conform de door de Provincie getrokken lijn. We wijzen de mening van het College van B&W, om dit gebied te zien als stedelijk park, af. In dit gebied kan alleen beperkte recreatie plaatsvinden. Bebouwing, rood voor groen, nieuwe landgoederen en grootschalige voorzieningen dienen te worden uitgesloten. De indeling in landelijk gebied 1 lijkt niet op zijn plaats. We denken eerder aan landelijk gebied 4.

Leusderheide, Vlasakkers

De indeling in landelijk gebied 3 lijkt een goede, maar ook hier worden geen garanties geven voor het niet bebouwen. Immers volgens deze indeling kan nog steeds rood voor groen en nieuwe landgoederen. We zijn voorstander om dit gebied, als onderdeel van de Heuvelrug, in te delen in gebied 4.

Klein Zwitserland, Galgenberg, Belgenmonument

De SGLA heeft bedenkingen tegen het feit dat ook deze gebieden binnen de rode contour zijn gelegd. Deze gebieden dienen vrij te blijven van bebouwing en zeer beperkte recreatie te hebben. Een indeling vallend binnen stedelijk gebied roept de vraag op of dit gebied wel vrij blijft van bebouwing, zeker gezien de discussie in het kader van rood voor groen om onderhoud te kunnen financieren.

Birkhoven, Bokkeduinen

De SGLA vindt dat het Streekplan duidelijkheid moet geven, dat dit gebied niet geschikt is voor nieuwe grootschalige voorzieningen en bebouwing. Doordat Bokkeduinen in het stedelijke gebied ligt met daarom heen de rode contour, ligt ook Midland Park binnen dit gebied. Wij vinden dat onjuist, omdat daarmee de verstedelijking van dit gebied nu definitief lijkt te zijn. Wij vragen ons af of, door Bokkenduinen binnen de rode contour te brengen, voor Midland park nu permanente bewoning wordt gelegaliseerd.

De Schammer

We zijn blij met de uitbreiding van 100 ha groen en onderschrijven de mogelijkheid om hier te recreëren. We zijn echter geen voorstander van een grootschalig pretparkachtige ontwikkeling.

Strategie Hart van de Heuvelrug

Het gekozen ‘schaakbordmodel’ is als uitgangspunt geschikt, maar voor toepassing nog te weinig concreet. Het model mag niet door gemeenten worden misbruikt om via een sluiproute de Utrechtse Heuvelrug verder te verstedelijken. De versterking van de groene functies dient voorop te staan. De zin “Bijkomend voordeel is dat hiermee deels tegemoet gekomen kan worden aan de grote vraag naar landelijk wonen (wonen in het groen) en groene werklandschappen” doet het ergste vrezen.

In het algemeen willen wij hierover nog aangeven dat de SGLA geen voorstander is van rood in plaats van groen. Bouwen in het groen om achterstallig onderhoud te financieren, vinden wij een zeer oneigenlijke manier om met de natuur om te gaan. Dat betekent dat de natuur twee keer te kort wordt gedaan. Eerst door geen onderhoud te plegen en dan door het onherstelbaar aan te tasten.

Ad 3. Bezwaar tegen onduidelijke definitie landgoederen

De SGLA heeft bezwaar tegen de vage definitie van landgoederen. Ook hier lijkt de provincie weer op twee gedachten te willen hinken. In eerdere definities was de provincie duidelijk. Het zou gaan om landgoederen zoals bijvoorbeeld zijn te vinden in Nimmerdor, Park Randenbroek of Stoutenburg. Door als enig criterium nu alleen maar 10 hectare als randvoorwaarde te nemen, is het zelfs mogelijk om grote woontorens met veel appartementen te bouwen, onder het mom van landgoed. Hierdoor én de onduidelijke definities voor wat betreft de indeling van de landelijke gebieden, kan alles. Als deze onduidelijkheid blijft voortbestaan in het Streekplan, dan is de gemeente vrij om elk ontwikkelaar grootschalig te kunnen laten bouwen in groene gebieden. En dat kan toch niet de bedoeling zijn. Op deze manier biedt het Streekplan ook weinig houvast als toetsingsinstrument voor bestemmingsplannen en kan ook de burger hier geen enkele rechtszekerheid aan ontlenen. De SGLA verzoekt het Streekplan aan te passen met een zeer duidelijke definitie voor het begrip landgoederen, waarbij aansluiting wordt gezocht met de definitie van de Natuurschoonwet. Tevens verzoekt de SGLA aan te geven, indien in bepaalde gebieden gekozen zou moeten worden voor landgoederen, hoeveel en in welke mate dat mogelijk is, zeker waar het gaat om gebieden buiten de rode contour.

Ad 4. Bezwaren tegen onderdelen Plankaart Ontwerp Streekplan Utrecht

In het algemeen is de SGLA blij met de duidelijkheid van een rode contour als instrument in het Streekplan. Helaas lijkt ook hier de provincie weer op twee gedachten te hinken. Enerzijds duidelijkheid door het opnemen van een rode contour, anderzijds door bijna het hele grondgebied van Amersfoort binnen de rode contour te leggen. Daarom wil de SGLA op een aantal onderdelen verzoeken om aanpassing van de rode contour.

De SGLA is het eens met de rode contour op de Plankaart voor wat betreft het gebied Nimmerdor, Zon en Schild, Vathorst-West en Birkhoven. We zijn het dan ook oneens met de bedenkingen van de gemeente Amersfoort, zoals die op dit onderdeel zijn ingediend.

De SGLA heeft bedenkingen tegen de rode contour ten noorden van de Laak, en is van oordeel dat deze op de Laak hoort te liggen. Het gebied ten noorden van de Laak dient benut te worden voor recreatie (zie onze reactie onder 2).

De SGLA heeft eveneens bezwaar tegen het opnemen van Bokkeduinen binnen de rode contour, omdat hierdoor de camping Midland, zoals eerder gesteld, met chalets geheel zou worden gelegaliseerd en uitbreiding tot de mogelijkheid kan gaan behoren. De SGLA verzoekt de provincie de rode contour daarom te leggen op het spoorwegtracé, dus vóór het gebied Bokkeduinen.

De SGLA stelt voor om net als de Soestereng, ook Park Schothorst en het Waterwingebied buiten de rode contour te houden, maar ook Galgenberg/Klein Zwitserland en uiteraard het Heiligenbergerbeekdal dienen buiten de rode contour te vallen.

De provincie heeft hier een kans haar groene gezicht te laten zien. Voor wat betreft het Heiligerbergerbeekdal doet zich nu de unieke situatie voor dat er gekozen kan worden voor een echte en waardevolle groene long tussen Amersfoort en Leusden. Door dit gebied en de andere genoemde gebieden, buiten de rode contour te houden, kan de provincie laten zien dat het beleid om het groen te versterken serieus wordt genomen.

Een ander punt voor wat betreft de rode contour is het ontbreken ervan bij verschillende uitleggebieden. bijvoorbeeld bij Bunschoten, Leusden, Achterveld, Eemnes, Amersfoort. In tegenstelling met de detaillering elders, lijkt het erop, alsof bij verstedelijking het niet uitmaakt en het stedenbouwkundige plan maatgevend wordt voor de ligging van de rode contour. Dit is in tegenspraak met het opnemen van de rode contour als nieuw instrument in dit Streekplan. Hiermee wordt onduidelijkheid en rechtsonzekerheid geschapen. Wij verzoeken consequent te zijn en ook hier een rode contour als toetsingscriterium op de plankaart op te nemen. De SGLA vindt het een gemis, dat de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) en de Provinciale Ecologische Hoofdstructuur (PEHS) niet op de Plankaart is opgenomen. De SGLA verzoekt hierbij deze alsnog op te nemen.

Ad 5. Bezwaar tegen het hoge aantal nieuwe woningen

Met betrekking tot de woningaantallen maakt de SGLA zich zorgen over het deel dat wordt voorzien als inbreiding in de bestaande stad. Het zou hier gaan om plm. 3.400 woningen. Als wij kijken naar in ontwikkeling zijnde locaties, dan wel bekende locaties waarover gedacht wordt, dan kunnen wij niet aan deze aantallen komen. Wij vrezen dan ook dat als hieraan invulling moet worden gegeven dat bijvoorbeeld de twee ziekenhuislocaties volgebouwd gaan worden en dat de dichtheid in bestaand stedelijk gebied nog groter gaat worden door hoogbouw of meer woningen per ha dan nu in bepaalde gebieden. Gebrek aan ruimte voor leefbaarheid en nog meer druk op voorzieningen in de stad zijn daarvan het gevolg. De SGLA is van mening dat nog eens 3.400 woningen in bestaand stedelijk gebied in Amersfoort een bijna onmogelijke opgave is. De SGLA is van mening, dat zonder dat er sprake is van enig inzicht of zicht op de gevolgen, waar deze aantallen te realiseren zijn, een dergelijk groot aantal niet kan worden opgenomen in het Streekplan. Dergelijke aantallen vragen meer onderbouwing, dan het zondermeer opnemen van aantallen. Wij concluderen dat bij dit hoge aantal de onderbouwing en motivatie ontbreekt.

Ad 6. Bezwaar tegen Baggerberging in Zevenhuizen

De SGLA handhaaft haar bezwaren tegen de komst van een baggerberging zo dicht op een nieuwe woonwijk. De SGLA verzoekt het bezwaarschrift tegen de vaststelling van het bestemmingsplan Baggerberging Zevenhuizen als herhaald en ingelast te beschouwen. De SGLA vindt het onjuist dat in het Streekplan het gevoerde tweesporenbeleid, voor wat betreft het actief zoeken naar alternatieven voor de baggerberging, volledig ontbreekt. Het serieus zoeken en mogelijk vinden van een alternatief zal zich binnen deze Streekplanperiode afspelen en mag daarom niet ontbreken. De SGLA verzoekt dit tweesporenbeleid, alsnog in het Streekplan op te nemen, te meer, omdat dit een aanvulling vormt op de Tweede Partiele herziening.

Ad 7. Opname van Industrieel erfgoed in het Streekplan

In het Streekplan wordt aandacht gegeven aan het culturele erfgoed van de provincie. Helaas ontbreekt hierbij een visie over het industriële erfgoed van de provincie. Wel wordt verwezen naar de nota “Niet van Gisteren “, maar ook hierin is geen echte visie op het industriële erfgoed uitgewerkt. Hierdoor is op provinciaal niveau nog geen bescherming voor het behoud van de laatste sporen van het industrieel erfgoed langs en rondom de Eem (waaronder tevens de oude arbeiderswijk Soesterkwartier en het spoorwegemplacement met de wagenwerkplaats gerekend kan worden). We verzoeken om alsnog deze omissie goed te maken.

Ad 8. Windenergie

De SGLA erkent de noodzaak van het vinden van nieuwe locaties voor windenergie. Echter, de voorgestelde locatie op de oost oever van de Eem langs de A1 lijkt ongewenst omdat dit midden in het open Eemlandschap ligt. Een locatie specifiek onderzoek naar het effect van windturbines op ganzen en de kleine zwaan is in ieder geval noodzakelijk. De SGLA vraagt zich af of locaties meer naar het oosten, tegenover Nieuwland of bij de afvalberg van Smink zijn onderzocht.

Ad. 9. Aandacht voor leefbaarheid in relatie tot kinderen

Een Streekplan moet een doorkijk geven naar de toekomst en antwoord geven op beleidsvragen. De SGLA valt het op dat nergens is het Streekplan aandacht is voor kindvriendelijke oplossingen. Het is voor de leefbaarheid van onze provincie van groot belang om aandacht te hebben voor de ontwikkeling van kinderen. In 1989 hebben de Verenigde Naties het verdrag van de Rechten van het Kind opgesteld. Hierin wordt kinderen het recht toegekend om vrij om te gaan met anderen, evenals het recht op ontspanning en spel en deelname aan culturele en creatieve activiteiten. Spelenderwijs leren ze de normen en waarden van de samenleving en ze ontwikkelen essentiële vaardigheden, zoals sociale en lichamelijke vaardigheden, taal en begripsvorming, creatieve en ruimtelijke oriëntatie.

Veilige en uitdagende speelgelegenheid in de openbare ruimte is dus investeren in de toekomst. Een continu stelsel van veilige voetpaden in de openbare ruimte is daarmee een belangrijk onderdeel van een verblijfsgebied en maakt speelgelegenheden veilig bereikbaar. Ook is het van belang dat kinderen (schoolkinderen en jongeren) gebruik kunnen maken van sportvoorzieningen, een buurtgebouw, muziekschool, bibliotheek, ontmoetingsplekken in de open lucht etc. etc. Deze voorzieningen dienen op een verkeersveilige en sociale veilige wijze bereikt kunnen worden. Hiervoor dient de overheid, dus ook de provincie, voorwaarden scheppend en kaderstellend te zijn. Een visie op kindvriendelijkheid zou dus ook in een Streekplan niet mogen ontbreken. De SGLA stelt voor, zeker bij voortgaande verstedelijking en verdichting, hier aandacht aan te besteden en dit punt specifiek te benoemen als beleidsuitgangspunt bij het ontwikkelen van plannen.

Afrondend

De SGLA heeft op onderdelen bedenkingen tegen het Ontwerpstreekplan. Met onze reactie hopen wij een bijdrage te leveren aan een verbetering van het plan. Daarom zijn ook suggesties gedaan om een betere beschrijving in het Streekplan te krijgen. We willen de provincie uitdagen om duidelijker kleur (groen) te bekennen en het hinken op twee gedachten los te laten. De burger heeft recht op rechtszekerheid en een overheid die voorwaardenscheppend duidelijkheid geeft

Wij verzoeken U daarom het Streekplan gewijzigd vast te stellen meer in overeenstemming met onze bedenkingen.

Met vriendelijke groet namens de Samenwerkende Groeperingen Leefbaar Amersfoort (SGLA):

P. de Langen R. Norp-Kruiderink

Voorzitter Vice-voorzitter