Aanvullende maatregelen project VERDER, regio Amersfoort 24 oktober 2009
Van Knooppunt Hoevelaken naar Westtangent
In het kader van het project VERDER denken Rijk, Provincie en Gemeente na over de bereikbaarheid van Midden - Nederland. Een van de knelpunten die daarbij op de Agenda staat is Knooppunt Hoevelaken. Dit knooppunt is vormgegeven als een klaverblad en heeft daardoor een beperkte verwerkingscapaciteit.
Voor de nieuwe situatie is het doel een verkeersdoorstroming op gang te brengen die aansluit bij de normen zoals die zijn gesteld in de Nota Mobiliteit. Daarbij is het van belang, dat de oplossingen die bijdragen aan een betere doorstroming op knooppunt Hoevelaken, niet leiden tot een onevenredige benadeling van de doorstroming op wegen elders in de omgeving. Ook het feit dat na 2020 de doelstellingen inzake doorstroming worden gehaald is een punt van aandacht. Zie p. 10 van de Notitie VKA Hoevelaken 6-7-09.
Uitkomst van de dit jaar uitgevoerde en afgeronde planstudie MER en het daaruit voortvloeiende voorkeursalternatief is dat verbreden (dus het toevoegen van extra rijstroken langs de bestaande wegen (A28 en A1) de beste perspectieven biedt. Daarnaast biedt ook het alternatief sorteren goede (aanvullende) kansen. Niet verbreden is onvoldoende toereikend om de problematiek op te lossen. Daarnaast wordt expliciet gesteld dat het toevoegen van nieuwe verbindingen geen bijdrage levert aan het oplossen van het bereikbaarheidsprobleem, aldus p. 17 van VKA Hoevelaken.
Desondanks houdt de gemeente Amersfoort, onder de noemer van VERDER en de daarmee samenhangende bereikbaarheidsmaatregelen, vast aan de in de planstudie MER voorgestelde variant D. In die variant wordt langs de westkant van Amersfoort een verbinding aangelegd tussen de A1 en de A28. Deze variant heeft al eerder op de agenda gestaan en wel onder de noemer: Westtangent. In feite gaat het hier echter om interne wegen in Amersfoort, de westelijke route vanaf de Stichtse rotonde tot aan de aansluiting van de Barchman Wuytierslaan op de Amsterdamseweg.
Westtangent
De huidige drukte op de westelijke route Barchman Wuytierslaan/Daam Fockemalaan wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door sluipverkeer dat een alternatief zoekt voor de A1 en de A28. Dit is enerzijds verkeer tussen Amersfoort Noord en de A28 richting Utrecht, anderzijds verkeer tussen Soest en bestemmingen ten zuiden van Amersfoort. Het interne Amersfoortse verkeer tussen de wijken direct aanliggend aan deze route is maar zeer beperkt.
Door de capaciteit van de verbinding te vergroten door middel van het opheffen van de overweg of opwaarderen van de route naar 2x2 rijstroken, zal dit sluipverkeer toenemen tot de nieuwe capaciteit bereikt is. Daarmee wordt dus niets opgelost, maar worden de negatieve omgevingsaspecten aanzienlijk vergroot en ontstaat een nieuwe barrière binnen de Amersfoortse bebouwde kom.
Een van de onderliggende oorzaken van de grote verkeersdruk op het gebied ten westen van Amersfoort is gelegen in de verkeersstructuur van Soest. In deze gemeente is de laatste jaren hard gewerkt om het doorgaande verkeer zo goed mogelijk door de gemeente te leiden. Daardoor is Soest en omgeving een gemakkelijk alternatief geworden voor alle verkeer dat op de Driehoek A27/A1/A28 met congestie geconfronteerd wordt.
Soest en wijde omgeving is nu juist een gebied dat in alle opzichten verkeersluw gemaakt moet worden. Dit wegens zijn centrale ligging op de Utrechtse Heuvelrug met belangrijke noord-zuid lopende ecologische verbindingszones, zowel langs de oostzijde als langs de westzijde van de kern. Dit betekent dat oplossingen moeten worden gezocht binnen de driehoek A27/A1/A28, die het zoeken naar sluipwegen overbodig maken, door het bieden van voldoende capaciteit op de driehoek zelf. Tegelijkertijd moeten de sluiproutes binnen de driehoek onaantrekkelijk worden gemaakt. Dit kan gebeuren door directe verbindingen door Soest heen te onderbreken en/of door de huidige wegen door de natuurgebieden rond Soest veel lagere snelheden te geven.
Gelet op de conclusie uit de planstudie MER en het VKA Knooppunt Hoevelaken is het ons volstrekt onduidelijk waarom deze zgn. Westtangent nu toch in de plannen van de gemeente Amersfoort wordt genoemd, terwijl het nut en de noodzaak van deze Westtangent niet nu en ook niet in de discussie van de afgelopen 30 jaar zijn aangetoond. Terwijl de nadelen klip en klaar zijn.
We noemen er hier slechts een paar:
-
Substantiële schade aan het aldaar aanwezige Natuurgebied Birkhoven Bokkeduinen (recreatie en ecologie).
-
Verslechtering van de verkeersveiligheid en luchtkwaliteit voor schoolgaande en sportende kinderen uit Amersfoort en Soest die veel gebruik maken van deze fietsroute met vrijliggende fietspad.
-
Ernstige verslechtering van het woon- en leefklimaat (luchtkwaliteit en geluidbelasting) van de bewoners (waaronder 2 verzorgingshuizen) in het gebied als gevolg van de toenemende verkeersdrukte.
-
Verslechtering van de bereikbaarheid van aan de BW-laan gelegen voorzieningen zoals: Dierenpark Amersfoort, Bosbad Amersfoort, het Openluchttheater Amersfoort, de Hockeyclub, Rugbyclub door de toenemende verkeersdrukte.
Ongelijkvloerse spoorkruising BW-laan
Onder dezelfde noemer wordt ook de ongelijkvloerse kruising tussen het spoor Amersfoort – Utrecht en de BW-laan weer op de agenda gebracht. Daarvoor is bovendien een bedrag gereserveerd van maar liefst € 80.000.000. Dit zou lokaal wellicht een verbetering van de doorstroming kunnen bewerkstelligen. Feit is echter dat wij vrezen dat hiermee vooral het noord -zuid en zuid -noord gerichte sluipverkeer wordt aangetrokken. Dit effect is ongewenst en in strijd met de geformuleerde uitgangspunten voor de aanpak van knooppunt Hoevelaken aangezien dit zou leiden tot een onevenredige toestroom van extra verkeer op deze lokale weg.
Zo men al iets aan de files op de BW-laan en Daam Fockemalaan zou willen doen, is het vanwege de fysieke gesteldheden in de vorm van substantiële hoogteverschillen in dit gebied vrijwel onmogelijk een compacte ongelijkvloerse kruising te realiseren op dit punt.
De schade van een ongelijkvloerse kruising op deze plek, door de substantiële toename van het verkeer ten gevolge van opheffen van de capaciteitsbeperking die de overweg vormt, is vele male groter dan van de files die nu – alleen tijdens de spits - op de Daam Fockemalaan en de BW-laan ter weerszijden van die spoorwegovergang staan.
Enige geldige reden in onze ogen zou zijn om hier een ongelijkvloerse kruising te maken, is dat de verdubbeling van het spoor op dit traject een dergelijke onderdoorgang noodzakelijk maakt. Verbreding van de weg met extra rijstroken is in dat geval niet wenselijk aangezien dit vermoedelijk alleen maar leidt tot een aanzienlijke toename van het verkeer op deze route. Dit is niet allen strijdig met de uitgangspunten uit de planstudie MER en het VKA, ook is het strijdig met de functie van dit gebied. In het verlengde daarvan behoeft ook de verbinding Soest - Amersfoort in onze ogen geen extra aanpassingen. De verkeersafwikkeling aldaar is uitstekend geregeld met de pas gerenoveerde Birkstraat in aansluiting op de Amsterdamseweg. Aanleg parallelwegen Birkstraat wijzen wij dan ook af. Deze weg dient alleen voor plaatselijk verkeer tussen Amersfoort en Soest en voor aanliggende bestemmingen en dat moet zo blijven.
Verbeteren OV-verbinding Amersfoort- Soest
Een andere genoemde reden om deze wegen aan te passen, is de busverbinding van station Amersfoort naar Soest. Een vrije busbaan over het bestaande traject is geldverslindend en desastreus voor het landelijke karakter van de weg en de omgeving en zal slechts luttele seconden versnelling van de dienstregeling of punctualiteit brengen.
Wat de doorstroming en betrouwbaarheid van deze bus wel zou helpen, is een passeermogelijkheid voor de bus bij de spoorwegovergang en bij de verkeerslichten op de hoek van de Daam Fockemalaan en de Amsterdamseweg. Als de bus op deze punten de file zou kunnen passeren en als eerste groen krijgt en als eerste de weg op kan, wordt echt winst bereikt. Deze ingrepen zijn kleinschalig, lokaal en betaalbaar. Het nu voorgestelde onderzoek zou zich daarop moeten richten.
Natuurwaarde Birkhoven Bokkeduinen
Uit eerdere discussies rond het opstellen van een bestemmingsplan voor het gebied Birkhoven Bokkeduinen is ons gebleken, dat de huidige bekende voorstellen voor een tracé keuze allebei een groot risico zijn voor de natuurwaarden in dit gebied. De natuuraspecten studie geeft aan dat de keus wel erg moeilijk wordt en niet zomaar even genomen kan worden.
De ene bekende variant (de BW-laan variant) betekent kappen van 4,9 ha Ecologische Hoofd Structuur (= 40 m. langs de B.W.-laan), en de andere bekende variant (het spoorwegtracé) gaat dwars door een oude boskern (eikenstobbenbos) die de provincie op dit moment heeft opgenomen als te beschermen gebied én doorsnijdt cultuur historisch en ecologisch gebied. Ook hier gaat 1,4 hectare bos verloren. Het directe verlies aan bosgebied in EHS gaat gepaard met ernstig negatieve effecten op de natuurwaarden van het resterend in EHS gelegen bosgebied en de overige bosgebieden met de kwalificatie bestaande natuur in Birkhoven en de Bokkeduinen.
Luchtkwaliteit
Het valt zeer te betwijfelen of een ongelijkvloerse kruising van de spoorweg bijdraagt aan de kwaliteit van de leefomgeving. De consequenties voor de luchtkwaliteit is eerder aan de orde geweest in het rapport Milieu aspecten studie Birkhoven Bokkeduinen. Wij denken dat ten behoeve van het verbeteren of niet verder verslechteren van de luchtkwaliteit maatregelen genomen moeten worden die behoorlijk ingrijpend zullen zijn voor dit gebied dat grotendeels deel uitmaakt van het als Beschermd Stads- en Dorpsgezicht aangewezen Berggebied. Voor de aanpalende bedrijven zal een dergelijk kunstwerk [verhoogde/verlaagde op- en afritten] niet zonder consequenties zijn voor de bereikbaarheid en de situering. Voor het omliggende natuurgebied betekent e.e.a. opnieuw verdere gebiedsverkleining en versnippering een stuk afbraak en de voorziene summiere ecologische verbindingszone wordt hiermede te niet gedaan.
Conclusie
Gelet op bovenstaande vragen wij u gezamenlijk om de plannen voor variant D ofwel de Westtangent niet verder (te laten) uit te werken en zo 80 miljoen minimaal te besparen. Dit geld zou dan gebruikt kunnen worden om nog meer oplossingen voor de snelwegenproblematiek te creëren en meer geld te investeren in bovenwettelijke oplossingen voor de geluidsproblematiek en verbetering van de leefbaarheid. Wij denken dan aan een geluidscherm voor de wijk Schuilenburg, een ecologische én wandel c.q. fietsonderdoorgang onder de A28 bij de Heiligerbergerbeekdeel tussen Leusden en Amersfoort e.d.
In dit verband hebben wij in onze zienswijze op het Knooppunt Hoevelaken en bij de A28 aandacht gevraagd voor de Innovatieve weg van Movares of een vergelijkbare oplossing.
Hierbij wordt met volledige afscherming van de weg van de omgeving door een glazen overkapping niet alleen bereikt, dat aangrenzende woonwijken tot direct aan de weg kunnen worden bebouwd, maar dat ook aangrenzende natuur- en recreatiegebieden volledig vrij zijn van geluidhinder en luchtverontreiniging. Luchtverontreiniging en fijnstof worden afgevangen en bovendien wordt er energie gewonnen en heeft de wegconstructie een langere levensduur en lagere onderhoudskosten.
De vrijkomende € 80.000.000,- kan oneindig veel meer rendement opleveren als zij worden benut om deze oplossing - eventueel als proefproject - nader te onderzoeken en toe te passen. Dit lijkt ons zeer de moeite waard.
Met vriendelijke groet,
Samenwerkende groeperingen Leefbaar Amersfoort (SGLA)
Peter de Langen, voorzitter
Stichting Woonklimaat Berg (SWB)
Hobbe Waller, voorzitter
Buurtvereniging Beroemde Vrouwen
W .Erich, voorzitter
Bewonersvereniging Daam Fockemalaan e.o.
Johan Kappelhof, voorzitter
Vereniging voor Behoud Bosgebied Birkhoven Bokkeduinen (VBBBB)
Carol Franssen, bestuurslid